Autun: Bourgondische stad met een geschiedenis **

February 21, 2014, 1:27 pm

≫ Next: Albi: Zonnige stad met een unieke kathedraal ****

$

0

0

Autun is een prachtige stad in Bourgondië aan de rand van de Morvan. Het ligt precies in het midden van het gebied en is gesticht door de Romeinse keizer Augustus. Het was de bedoeling dat Autun de grootsheid en macht van Rome in Gallië zou onderstrepen en daarom werd de stad met de gebruikelijke Romeinse gebouwen verfraaid. Veel van deze gebouwen, of de rest daarvan, zijn ook nu nog te bezichtigen.

Autun is niet heel groot maar heeft wel een lange geschiedenis

Autun werd in de eerste eeuw naast een bestuurlijk ook een religieus centrum. En omdat deze Romeinse stad op de hoofdweg tussen Bologne en Marseille lag, bouwde het snel ook een stevige economische basis op. Daarmee lokte het in rap tempo de bewoners van Bibracte weg en binnen een eeuw nam Autun de rol van deze oude Keltische stad compleet over. Over Bibracte lees meer op Dorpen in Frankrijk.

Na de val van het Romeinse Rijk raakte Autun, net als andere steden in Europa, in verval. De eerste eeuwen van de Middeleeuwen woonden er gewoon veel minder mensen in Frankrijk. Maar gezien wat er nu nog allemaal staat, wist de stad zich na het jaar 1000 te herstellen. In de twaalfde eeuw beleefde Autun een nieuwe bloeiperiode. Dit was een tijd dat de bevolking van West-Europa weer begon te groeien en de kerk  zich beter ging organiseren. Bij deze reorganisatie van de kerk werd het bestuurlijke structuur van het Romeinse Rijk als blauwdruk gebruikt. Aangezien Autun onder de Romeinen een bestuurlijk centrum was, werd in het in de late middeleeuwen de zetel van een bisschop.

Wij bezochten Autun op een zonnige dag in februari en dat was voldoende om een goede indruk te krijgen van de stad. Hoewel het centrale plein, Place du Champ de Mars, die ochtend al was afgezet voor de markt, konden we de auto daar prima kwijt. Ondanks dat de aanwezigheid van auto’s heeft het plein wel sfeer. De meest opvallende gebouwen op het plein zijn het gemeentehuis met daarnaast het theater die beide zijn opgetrokken in de negentiende eeuw. Dat geeft een chique uitstraling, de aanwezige cafés doen de rest.

Aan de andere kant van het plein staat een groot lyceum waarvan het hek best fraai is. Een klein bordje bij dat hek leert ons dat hier ooit een wereldberoemde leerling onderwijs genoot. Niemand minder dan Napoleon himself, de bekendste Fransman ter wereld, zat hier op school, een paar maanden althans. Kennelijk was het provinciestadje Autun te klein voor zijn ambitie.

De St-Lazare heeft een stevige Romaanse basis

Ondanks de aanlokkende cafés verlieten wij het plein en liepen we richting de kathedraal, het was echt nog te vroeg voor een glaasje rood. De route loopt via een winkelgebied dat alleen voor voetgangers toegankelijk is. Dit is vanaf het plein ook te bereiken via een fraaie overdekte winkelstraat die uitkomt. De winkels zijn prima, maar Autun bezoek je niet om eens goed te gaan winkelen. Dat kan je beter in Dijon doen.

De kathedraal is wél een bezoek waard. Hij staat in een wijk met fraaie middeleeuwse straatjes met leuke restaurantjes waar je prima kan lunchen, en ook dineren neem ik aan. De kathedraal St-Lazare is een interessant bouwwerk en staat op een heuvel. De kerk werd de twaalfde eeuw gebouwd, maar door branden en veranderde smaak van de geestelijken in de loop der eeuwen stevig verbouwd. Het resultaat is een Romaanse kerk met hier en daar een flinke hoeveelheid gotiek.

De timpaan van de kathedraal van Autun is wereldberoemd en stelt het laatste oordeel voor. In het midden zit Jezus, links gaan de mensen naar de hemel, recht worden de mensen naar de hel geleid.

Gelukkig heeft het timpaan boven het hoofdportaal deze verbouwingsdriften overleeft. Het geldt als één van de meesterwerk van de Romaanse bouwkunst. Het beroemde timpaan is wel even zoeken want de hele Romaanse entree gaat schuil achter een half open gotische portaal dat tussen de twee torens is geplakt. Dat zie je wel meer in Bourgondië, de kerk Vézelay heeft een vergelijkbare constructie maar die is geheel gesloten.

Het timpaan is in een zeer goede staat en van een hemelse schoonheid. Je doet er goed aan om hier even de tijd te menen om de stijl van de beeldhouwer tot je te nemen. En in tegenstelling tot bijna alle Romaanse beeldhouwkunst weten we wie het heeft gemaakt. Hij heet Gislebertus en heeft zijn naam op de voet van Jezus gezet. Dat is uniek want het gebeurde zelden in die tijd dat een kunstenaar zijn naam op zijn werk schreef. Echt veel schieten we er niet veel mee op want verder weten we niets van hem. Maar het feit dat zijn naam op  zo’n prominente plaats staat, kunnen we er van uitgaan dat hij de hoofdbeeldhouwer of misschien wel de architect van de kerk is. Gezien de stijl en de ambachtsschap is het waarschijnlijk dat hij ook betrokken is geweest bij de bouw van de kerken in Cluny en Vézelay.

Wat vaststaat is dat het beeldhouwwerk van de hele kerk van een zeer hoog niveau is. Een aantal van deze werken zijn verdwenen uit de kerk maar niet voor het nageslacht want ze zijn te bewonderen in het Louvre in Parijs en het Met in New York. Dat zijn twee van de drie grootste musea ter wereld met een uitstekende collectie en dat zegt veel over het niveau van het beeldhouwwerk van de kathedraal.

Ikzelf ben altijd gek op de kapitelen van dit soort bouwwerken en die van deze kerk zijn erg mooi. Heel erg groot is de kerk niet en dat zegt ook iets over het aantal inwoners van de stad in de twaalfde eeuw.

Naast middeleeuwse gebouwen beidt Autun ook nog tal van de gebouwen uit de Romeinse tijd. Er staan nog twee poorten die doen denken aan de Porta Negra in Trier in Duitsland. Wij hebben deze niet goed bekeken. We zijn wel wezen kijken bij het Romeinse theater en dat was best even zoeken. Het ligt een aan de rand van de huidige stad en wordt nog steeds gebruikt voor optredens.

Het Romeinse theater in Autun was één van de grootste in Gallië

Als het theater niet wordt gebruikt dan is het onderdeel van een soort van park en kan je er gewoon inlopen. Verwacht hier geen theater zoals in Orange want van het podium is weinig over. De tribunes zijn zoals bijna alle Griekse en Romeinse theaters tegen een heuvel gebouwd en zijn nog in redelijk staat. Een aantal zijn herstelt om de hedendaagse Fransen goed te laten zitten. Vroeger gingen er ruim 15.000 ‘oude’ Romeinen in en daarmee was het één van de grootste theaters in het westen van Europa.

Zoals gezegd is er niets van het podium meer over. Een aantal beelden die daar hebben gestaan zijn wel bewaard gebleven en die zijn ingebouwd in het gebouwtje dat bij het theater staat. Doordat er nu een sportveld bevindt achter de plek waar vroeger het podium stond kan doet het een beetje vreemd aan. In de Romeinse tijd stond er verderop nog een amfitheater maar die is helemaal verdwenen. Al met al een prima plek om bij mooi weer te picknicken.

Aan de rand van de stad staat een mysterieuze Romeinse piramide

Dat kan ook heel goed bij een ander interessant Romeins gebouw dat net even ten oosten van stad staat. Het betreft een mysterieuze piramide dat staat op het terrein waar in de eerste eeuwen van de jaartelling een begraafplaats was. Het logisch om te denken dit een soort van mausoleum is van een één of andere rijkaard. Maar de geleerden zijn hier nog niet helemaal van overtuigd al is er niet echt een andere verklaring.

Het monument kreeg in 1840 een vermelding in de geschiedenisboekjes. Tijdens de Frans-Duitse oorlog was dit de plek waar Garibaldi, de man die Italië verenigde, met een vrijwilligersleger vertrok om Dijon te ontzetten. De aanval mislukte waarna hij met zijn leger terugkeerde naar Autun. De Duitsers zetten de achtervolging in en sloegen ook een beleg om Autun. Net op het moment dat het Garibaldi zich wilde overgeven vertrokken de Duitsers weer naar Dijon.

Naast dit bizarre gebouw staat er ook een klein kerkje om de hoek. Tot slot is er een paar kilometer verderop nog een waterval in een bos te bewonderen. En ook dat is een goede plek om een stokbrood met kaas en een glaasje te nuttigen.

---

Albi: Zonnige stad met een unieke kathedraal ****

February 26, 2014, 12:49 am

≫ Next: 7 zaken die je niet mag missen in Straatsburg ****

≪ Previous: Autun: Bourgondische stad met een geschiedenis **

$

0

0

Albi is een Franse stad met een zeer eigen karakter. De sfeer van de stad is met geen enkele andere stad in het land of zelfs in de regio te vergelijken. Dit heeft te maken met de unieke ligging van Albi en een aantal gebouwen die je in geen enkele andere stad aantreft. Dat maakt Albi niet alleen heel interessant, maar het heeft ook een unieke schoonheid.

Kathedraal Sainte Cécile in Albi gezien vanaf de burg over de Tarn

De eye-catcher van Albi is de kathedraal Sainte Cécile die de skyline van de stad al eeuwen domineert. Domineren was ook precies de bedoeling van de bouwers van kerk, dat is dus goed gelukt.

Katharen

Het gebouw moet de macht van Rome en de Paus laten zien en de inwoners er aan herinneren, dat je maar beter naar de Heilige stoel  kan luisteren. En als je om het gebouw loopt, is dit ook precies wat de kerk met je doet. Door zijn hoge ligging en zijn hoge muren beheerst de kerk de omgeving. Dit is Middeleeuwse bouwkundige powerplay politiek in zijn puurste vorm.

Dit is allemaal natuurlijk niet zonder een reden en iedereen die Dan Brown heeft gelezen, en wie heeft dat niet, weet dat Albi in de twaalfde en dertiende eeuw samen met Carcassonne hét bolwerk was van de Katharen, ook wel Albigenzen genoemd. Deze stroming binnen de Christelijke kerk kreeg het flink aan de stok met de Paus. Het begon met een discussie over de aard van het goddelijke en eindigde in een waar bloedbad waarbij de Franse koning en andere edelen uit het noorden van Frankrijk flink het zuidoosten plunderden.

De Kathedraal is hoog en is reusachtig als je er vlakbij staat. Rechts staat het bisschoppelijk paleis waar zich nu het museum over Henri de Toulouse-Lautrec bevindt

Nadat de Katharen waren onderworpen wilde Rome de controle over het gebied vasthouden. De steden speelden daarbij een sleutelrol en daarvan was Albi de belangrijkste. Na het einde van de kruistocht hadden de edelen en rijke burgers uit Albi en omgeving nog altijd grote sympathie voor de katharen. Voor de kerk was het een grote zorg dat deze rijke bovenlaag opnieuw zich zouden bekeren tot het katherendom.

Bisschop

Om de boel onder controle te houden werden door de Paus sterke bisschoppen naar het gebied aangesteld die naast geestelijke vaak ook wereldlijke macht bezaten. Ze hielden zich dus niet alleen bezig met de zielenheil van bevolking maar spraken ook recht, hieven belasting en dat soort typische overheid taken.

Ook in Albi kreeg zo’n soort bisschop in de stad die de boel in de gaten moest houden. Voor het winnen van de harten van de mensen werd een beproefd stukje propaganda ingezet; het bouwen van een indrukwekkende kerk. Het werd een enorme kerk van baksteen.Uiteindelijk duurde het tot de vijftiende eeuw voordat hij af was, maar dan heb je ook wat. De kerk is nog altijd één van grootste bakstenen gebouwen van Europa.

De kerk is niet alleen een demonstratie van de macht van Rome, het is tevens het product van de onmacht van de Heilige stoel. Waarom zou je een kerk bouwen waarin je je kan verschansen. Deze onmacht komt ook tot uiting in het bisschoppelijk paleis dat naast de kathedraal staat. Het huidige museum van Toulouse-Latrec is nog meer gebouwd als een vesting met zijn hoge ramen en dikke muren. Kennelijk voelde de bisschop zich omringt door vijanden, en waarschijnlijk was dit geen slechte observatie.

De hoofdingang zit aan de zijkant en is versierd met gotische elementen

Toen de kerk twee eeuwen later af was bleek de bevolking zich voorgoed te hebben aangesloten bij de katholieke kerk. De bunkerkathedraal was eigenlijk niet meer nodig en de bouwers moeten hebben gedacht dat het allemaal wat vrolijker kon. De latere uitbreidingen aan de buitenkant van de kerk zijn dan ook uitgevoerd in laat gotische stijl. Deze flamboyante stijl van met name de hoofdentree vormt een enorm contrast met de rest van het gebouw en dat geeft de kerk een zeer eigen karakter.

Wie binnen treedt in deze enorme kerk wacht nog een verrassing. Bijna het gehele interieur is nog precies zo als hij was in de vijftiende eeuw. En dat kan best schokkerend zijn voor de moderne mens. Als wij denken aan een middeleeuwse kerk dan zien we grijze beelden en ornamenten. Daar dachten ze aan het einde van de Middeleeuwen wel anders uit. Een kerk moest aantrekkelijk zijn, een attractie; het waren de attractieparken van de vijftiende eeuw. En de voornaamste attractie was kleur want dat was zeldzaam in de Middeleeuwen. Kleur was duur dat bijna niemand zich kon veroorloven. Door kleur te gebruiken in de kerken straalden het niet alleen rijkdom en macht uit, hiermee betoverden de geestelijkheden de gelovigen en gaven zo een voorproefje van de hemel.

Kleurrijk interieur

Wie nu door de poort van de kathedraal van Albi binnengaat begrijpt direct een beetje wat voor effect dit hebben gehad op de leken. Ondanks dat onze ogen gewend zijn aan mooie en felle kleuren blijft de binnenkant uiterst indrukwekkend. De gehele kerk is van vloer tot plafond beschilderd met prachtige kleuren. Het is te vergelijken met de Saint-Chappelle in Parijs, maar dan veel groter.

Aan de westkant van de kerk is een enorm fresco dat het verhaal van het laatste oordeel uitbeeldt.

Eén van de absolute hoogtepunten van de kerk is een fresco aan de westkant van de kerk. Het is een enorm werk dat het laatste oordeel voorstelt. Helaas is het niet helemaal compleet omdat er in de zeventiende eeuw werd besloten een kapel te maken onder de toren. Om deze via de kerk te kunnen bereiken is een opening gemaakt en daar moest een deel van het fresco voor wijken. Om te huilen natuurlijk, maar het werk is zo groot dat er vandaag nog genoeg te genieten valt.

De schildering is niet alleen heel groot, er is ook behoorlijk druk met allerlei scènes met veel details. Als een stripboek wordt er vertelt wat er ons allemaal te wachten staat op deze laatste dag. Het is een heel gedoe en het kost je even wat moeite om alles goed tot je te nemen. Je ogen hebben het er maar druk mee.

Met het prachtige fresco is de koek nog lang niet op in deze kerk. In de hele gebouw is er geen onbeschilderd stukje steen te vinden. De pilaren zijn versierd met geometrische vormen die overgaan in een prachtig plafond waarbij blauw de hoofdrol speelt. Het is dit blauw, samen met een beetje geluk, dat er voor heeft gezorgd dat het interieur er na ruim vijf eeuwen er nog zo ontzettend gaaf uitziet.

De binnenkant van de kerk is uiterst kleurrijk waarbij blauw overheerst

Het geheim zit in de grondstoffen van de verf die is gebruikt. De kleurstof van de verf is niet plantaardig maar chemisch waardoor de kleuren nog altijd helder zijn. Tel daarbij op dat de kathedraal in Albi tijdens oorlogen en de Revolutie wel geplunderd is, maar nooit een Beeldenstorm heeft meegemaakt en je hebt een nog bijna puntgaaf interieur.

Schatkamer

Het koor van de kerk is alleen toegankelijk voor de geestelijke elite, maar je kan er wel omheen lopen. Een aanrader is een bezoek aan de schatkamer. Daar staan zeer waardevolle kleedjes en ook andere prachtige zaken maar dat is niet het leukste. De plek van de schatkamer is namelijk ook weer anders dan je verwacht.

Bij andere kerken is deze te vinden in de crypte of in een gebouw naast het koor. De schatkamer van de Sainte Cécile bevindt zich boven het koor. Dat betekent een klim door een nauwe trap die je boven het plafond van de kerk brengt. De doorgang is zo nauw dat er zelfs een stoplichtsysteem is om het opgaande- en neergaande toeristen niet op elkaar te laten botsen. Bij het beklimmen van de wenteltrap krijg je meer het gevoel in een kasteel te zijn dan in een kerk. Je maakt weer contact met het karakter van de buitenkant van kerk die je door het impostante interieur even was vergeten.

Museum Toulouse-Lactrec

Vlak naast de kerk staat het bisschoppelijk paleis dat in dezelfde tijd is gebouwd als de kathedraal. Ook dit is een indrukwekkend gebouw dat meer als een vesting lijkt dan een paleis. Tegenwoordig wordt het gebouw gebruikt als museum van de kunstenaar Henri Toulouse-Latrec. Deze is zeer geliefd en ik denk dat voor veel toeristen dit een reden is om Albi te bezoeken. Een goede vriend van mij is er geweest en die was er razend enthousiast over.

Het Museum van Toulouse-Latrec gezien vanuit de schatkamer van de kerk

Helaas waren wij slechts één dag in Albi. Het was heet en na een langdurig bezoek aan de kerk konden wij het onze kinderen niet aandoen ook nog eens een museum te bezoeken. Voor ons werd het dus het zwembad van Albi, dat trouwens met kinderen best een aanrader is.

Aan de andere kant van het plein vind je het Office du Tourisme en het is aan te raden om hier even naar binnen te wandelen. Je krijgt hier de gebruikelijke plattegrond van de stad maar ook een aantal wandelroutes die de moeite waard zijn.  Wij besloten tot het kopen van brood bij de buren van de VVV dat we achter de kerk op een pleintje met een lange fontein hebben opgegeten. Onder de schaduw van de bomen zaten we daar heerlijk terwijl de kinderen in de fontein speelden.

7 zaken die je niet mag missen in Straatsburg ****

February 27, 2014, 5:37 am

≫ Next: Straatsburg: de geschiedenis van een grensstad tussen twee grote culturen ****

≪ Previous: Albi: Zonnige stad met een unieke kathedraal ****

$

0

0

Straatsburg heeft voor de meeste Nederlanders een negatieve klank. We denken al snel aan de EU, geldverspilling en regelzucht. Daar heeft de stad zelf natuurlijk niets mee te maken en het zou dan ook geen reden moeten zijn om Straatsburg niet te bezoeken. De stad is namelijk niet alleen erg mooi, maar heeft als grensstad een interessante geschiedenis en cultuur. Straatsburg ligt redelijk dichtbij Nederland, is goed te bereiken, heeft goede winkels en restaurants. De stad is dus bij uitstek geschikt voor een lekker lang weekend of een midweek. Zeker als je het combineert met het prachtige landschap van de Elzas. Dit zijn de attracties die je niet mag missen bij een bezoek aan de hoofdstad van de Elzas.

1. Kathedraal 

Het absolute hoogtepunt van de stad is de kathedraal. Hij is één van de grootste in Frankrijk en behoort ook tot de mooiste. Alleen die van Reims vond ik nog mooier. De toren is maar liefst 142 meter hoog en was lang het hoogste gebouw in Europa, volgens de Fransen zelfs van de wereld maar volgens mij zijn de piramides een paar meter hoger. Maakt niet uit, het is hoog. De gotische kerk is gebouwd van roze zandsteen en heeft enorm veel details, bogen, zuilen en beelden. De voorgevel met pinakels van meer dan tien meter hoog is ronduit indrukwekkend.

Het interieur is groot, heel groot en er is ook van alles te zien. Een groot aantal glas-in-lood ramen zijn nog uit de late Middeleeuwen en zijn bij een beetje zonlicht goed te bewonderen. Naast het koor staat een astronomische klok die rond het middaguur een kunstje doet. Dat doet het altijd goed met kinderen.

Een aanrader is het beklimmen van de torens. Het is wel een forse klim van 330 treden maar er is geen betere manier om het gebouw te beleven. Voor mensen met hoogtevrees is het soms afzien, maar zeker de moeite waard.

Video van de Kathedraal van Straatsburg

2. Petit France

De wijk Petit France is bekend om zijn kleine nauwe straatjes en gezellige pleintjes. De wijk werd vroeger bewoond door ambachtslieden en dankt zijn naam aan het feit dat hier ooit de soldaten van de Franse Koning Frans I hier waren gelegerd. Veel van hen leden aan syfilis dat door de Duisters 'Franse ziekte' werd genoemd.

De wijk is goed bewaard gebleven en biedt een prachtig uitzicht op de rivier de Ill. Je kan met een rondvaartboot de wijk vanaf het water zien, maar het is ook leuk om deze boten te zien stutten in de sluis.

3. Palais Rohan

Naast de kathedraal staat het Palais Rohan dat is gebouwd in achttiende eeuw en herbergt niet één, niet twee maar liefst drie musea. In het museum van de kunstnijverheid is er een grote collectie keramiek te zien plus de mooiste kamers van het paleis zelf. Het Musee des Beaux Arts bevindt zich op de eerste en tweede verdieping en heeft een aantal zeer aardige schilderijen uit de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw in de collectie. Je vindt hier zowel meesterwerken uit Italië, Spanje en uit ons eigen Holland.

De meest interessante vind je echter in de kelder van Palais Rohan waar het archeologische museum een plek heeft. Hier zijn allerlei voorwerpen uit de lange geschiedenis van Straatsburg te bewonderen. Bijzonder zijn de werktuigen van de eerste boeren die zich hier vestigde zo'n 5500 jaar geleden.

Voor elk museum moet je afzonderlijk betalen. Dit zijn geen grote bedragen maar ze dwingen je wel tot een keuze. Tenzij je het paleis de eerste zondag van de maand bezoekt want dan is de toegang, net als heel veel musea in Frankrijk, gratis.

4. Winstube

Wie reist krijgt dorst en honger en dat betekent in Straatsburg een winstube bezoeken. Het woord winstube klinkt al gezellig en dat is het ook. Je kan er naast wijn ook bier drinken en worden er bovendien heerlijk Elzasser gerechten geserveerd. Traditioneel is er natuurlijk de Choucroute; zuurkool met aardappelen met allerlei stukken vlees. Wil je wat lichter dan bestel je een flammkuchen, een soort kruising tussen een pizza en een quiche.

5. Europees Parlement

Ongetwijfeld is dit het meest bekende gebouw van Straatsburg. Het is de zetel van het Europees Parlement, althans twaalf keer per jaar. De rest van het jaar wordt er in Brussel vergaderd en het is telkens een heel gedoe om de boel te verhuizen. Het kost ook wat. Dat heeft het gebouw zelf ook gedaan, maar dan heb je ook wat. Op puur architectonische gronden zou het parlement hier en niet in België moeten vestigen, het is namelijk veel mooier dan het gebouw in Brussel. Je kan het ook bezoeken, al moet je je daarvoor wel even melden want anders wordt je gewoon weggestuurd, daar kunnen wij over meepraten. En de kosten van een bezichtiging zijn nul; het is gratis! Aanmelden doe je op deze site.

6. Musée d'Art moderne et contemporain

Dat Straatsburg meer is dan oude meuk en het Europees Parlement bewijst het museum voor moderne kunst. Het ligt op een steenworp van de schilderachtige wijk 'Petit France' en alleen het gebouw van Fainsilber aan de over van de Ill is al de moeite waard. Binnen vind je een goed overzicht van de moderne kunst van ongeveer 1850 tot nu. Monet, Kandinsky, van Doesburg en Bauhaus, ze zijn allemaal aanwezig in de verrassend goede collectie. Extra parkeertip: Onder het museum kan je prima parkeren en loop je zo naar de binnenstad.

7. De dierentuin

Tot slot de dierentuin van Straatsburg. De Zoo de Orangerie ligt in een prachtig park iets ten noorden van het centrum. Verwacht geen Blijdorp of Artis want de hoeveelheid dieren is beperkt. Het is eigenlijk meer tuin dan dieren. Er is wel een kinderboerderij en dit alles is bovendien gratis, het houdt niet op in deze stad. En daarmee is het direct een uitstekende picknick plek voor gezinnen met kinderen.

Straatsburg: de geschiedenis van een grensstad tussen twee grote culturen ****

February 27, 2014, 6:39 am

≫ Next: Carcassonne: Middeleeuwse vestingsstad met uitzonderlijke sfeer *****

≪ Previous: 7 zaken die je niet mag missen in Straatsburg ****

$

0

0

Straatsburg ligt letterlijk op de grens met Duitsland en dat heeft grote invloed gehad op het karakter deze Franse stad. Is Straatsburg eigenlijk wel Frans? Hier wordt het meeste bier van Frankrijk gebrouwen, zijn ze dol op knakworsten, eten ze zuurkool en dragen veel straten namen met een Duitse klank. Je zou zeggen dat dit Duitsland is, maar ook dat is niet waar. Dit heeft alles te maken met de interessante geschiedenis van Straatsburg.

Veel namen in Straatsburg hebben een zekere Duitse klank zoals hier een Restaurant naast de kathedraal

Straatsburg is vanaf zijn geboorte een grensstad geweest. Zo rond het jaar nul had Rome de volledige controle over Gallië gekregen maar was het er ondanks een aantal serieuze pogingen er niet in geslaagd om de Germanen te onderwerpen. De eerste keizer, of beter princeps, Augustus had geen reden om het rijk naar het noorden verder uit te breiden en zag de Rijn als een natuurlijke grens. Om deze te versterken werd er een flink legerkamp ingericht aan de zijrivier Ill ingericht. De oude Romeinen hadden de plek goed gekozen, dat kon je wel aan ze overlaten, en hier zou later Straatsburg ontstaan. Het water was rijk aan vis, je kan in de Elzas nog steeds heel goed vis eten, het land was vruchtbaar en er waren prima jachtgebieden in de buurt. Toen de andere oever van de Rijn later door de Romeinen in bezit werd genomen werd er een haven aangelegd.

Bisschop van Straatsburg

Fragment uit de Eed van Straatsburg uit 842

In de vierde eeuw was de nederzetting zo gegroeid dat het een bisschopszetel kreeg waardoor de stad verder groeide. Na de val van het Romeinse Rijk bleef Straatsburg belangrijk aangezien de kleinzonen van Karel de Grote hier in de negende eeuw de Straatsburgse Eed lieten opschrijven. Dit is het één van de eerste documenten dat niet in het Latijn maar in twee volkstalen is opgesteld. De Eed, dat inhoudelijke de alliantie tussen Lodewijk de Duitser en Karel de Kale regelde, geldt als de eerste officiële tekst in zowel het Hoogduits als het Frans.

Het document symboliseert tevens de plek van Straatsburg tussen de twee grote culturen in West-Europa. De ligging tussen Duitsland en Frankrijk heeft de stad veel welvaart maar ook bittere ellende gebracht. In de Middeleeuwen plukte het de vruchten van de unieke ligging en wist de Bisschop zich los te maken van de hertog van Zwaben en werd zo een onafhankelijke staat in het Heilige Roomse Rijk zoals Duitsland toen heette. Dit bleek goed te zijn voor de handel en de stad groeide waardoor er een rijke burgerij ontstond. Deze nieuwe rijken grepen in de dertiende eeuw op hun beurt de macht en maakte van Straatsburg een vrije rijksstad. De stad ontwikkelde zich snel en omarmde snel nieuwe ideeën en technische ontwikkelingen zoals de drukpers. Het is een ontwikkeling die Amsterdam als handelsstad later zou meemaken.

Progroms

De vrijstad bleek niet voor iedereen toegankelijk te zijn. In de veertiende eeuw was Straatsburg het decor van een enorme progrom waarbij duizenden joden de dood vonden. Tevens werd een wet aangenomen waarin het joden werd verboden om na tien uur nog in de stad te zijn. Iedere avond werd om tien uur hiervoor een geluidssignaal gegeven om aan te geven dat het zover was. Deze wet werd pas in de achttiende eeuw afgeschaft en om hier nog aan te herinneren wordt er ook nu nog elke dag om tien uur in de kathedraal de zogenaamde ‘joodse klok’ geluid. Dat is toch een raar geluidsmonument.

Ook de Reformatie is niet aan de stad voorbij gegaan. Als je de kaart van Europa van de zestiende en zeventiende eeuw bekijkt dan zie je dat Straatsburg dichtbij de haarden van de protestantisme ligt. Een groot deel van de Noordelijke Duitse staten hadden zich los gemaakt van Rome en in het zuiden lag Zwitserland waar figuren als Zwingli en Calvijn de religieuze boel behoorlijk op stelten zetten. De burgers van Straatsburg kiezen de kant van de Lutheranen maar de handelsstad heeft het geen belang aan onrust en dus volgen de bestuurders van de stad een gematigde koers.

Bij Frankrijk

In de zeventiende eeuw is de macht van de Franse Koning dusdanig gegroeid dat het klaar is om zijn grondgebied uit te breiden. Lodewijk XIV laat zijn oog dan ook al snel op de rijke Elzas vallen. Hij slaagt erin om na de Negenjarige oorlog de stad in Franse handen te krijgen. Toch is de macht van de Zonnekoning hier niet absoluut. Zo blijven de cultuur en taal Duits en bij herroepen van het Edict van Nantes wordt heel Frankrijk katholiek, maar niet de Elzas. De kathedraal wordt wel weer katholiek maar de protestantisme wordt zoals  in de rest van Frankrijk niet verboden. In kleine dorpen in de Elzas worden kerken op zondag simultaan gebruikt voor de diensten van de beide kerken. Het kerkje in Hunawihr is een goed voorbeeld hiervan.

Ook de universiteit van Straatsburg blijft in protestantse handen en de stad blijft nog eeuwen één van de belangrijkste Duitse cultuur centra waar bijvoorbeeld Goethe twee jaar studeert en de Storm und Drang beweging floreert.

Uitzonderlijk is tevens dat de Elzas geen belasting hoeft te betalen aan de Franse Koning. Dat verandert helemaal aan het einde van de achttiende eeuw. De ideeën van de Franse Revolutie worden in het liberale Straatsburg stevig omarmt en het strijdlied uit de stad kennen we nu als het Franse Volkslied. Tijdens de Revolutie komt Straatsburg helemaal bij Frankrijk en blijft dat tot de Frans-Duitse oorlog van 1870.

In deze oorlog wordt Frankrijk door de Duisters op een verschrikkelijke manier in de pan gehakt. De Fransen moeten de Elzas inleveren en in de spiegelzaal van Versailles wordt het Tweede Duitse Keizerrijk uitgeroepen. Dat was zeer pijnlijk voor Frankrijk en we weten nu dat deze gebeurtenissen nog een staartje zouden krijgen.

De Elzas komt pas weer bij Frankrijk na het einde van de Eerste Wereldoorlog maar krijgt in de Tweede Wereldoorlog weer een aparte behandeling van de Duitsers. Hitler zag de Elzas als een onderdeel van Duitsland en dus kwam de Elzas weer bij het Duitse Rijk, het derde dit keer. De bevolking kreeg het Duitse staatsburgerschap en moesten de mannen dienen in het Duitse leger.

Na 1945 keerde de Elzas terug in Frankrijk en daarmee ook Straatsburg. Omdat De Gaulle heel goed begreep dat Frankrijk nooit in staat zou zijn om de Duitse economische kracht voldoende weerstand te bieden, zocht Frankrijk toenadering tot de voormalige vijand. Onder het motto ‘If you can’t beat them, join them’ ontstond zo de Europese Samenwerking. De Fransen konden daarbij wel afdwingen dat de ‘Franse’ stad Straatbrug de zetel kreeg van het hoogste rechters én een paar keer per maand de zetel van het Parlement. Een mooie gedachte gezien de geschiedenis en het karakter van de stad. Maar dat één dag per maand vergaderen in Straatsburg is volgens veel inwoners van de EU wel een dure hobby aan te worden.

Carcassonne: Middeleeuwse vestingsstad met uitzonderlijke sfeer *****

February 28, 2014, 1:24 pm

≫ Next: Troyes: Cultuur en gezelligheid langs de Seine ***

≪ Previous: Straatsburg: de geschiedenis van een grensstad tussen twee grote culturen ****

$

0

0

Carcassonne was voor ons één van de mooiste ‘ontdekkingen’ die wij tijdens onze reizen hebben gedaan. We wisten wel dat het een bijzondere stad was met veel geschiedenis, maar dat het in het echt zo mooi en zo sfeervol zou zijn hadden we niet verwacht. De oude stad aan de Aude is één van de grootste en mooiste middeleeuwse steden van Europa.

De citadel van Carcassonne is indrukwekkend groot

De eerste keer dat wij Carcassonne bezochten hadden wij vijftien kilometer zuidelijker in een leuk kloosterdorpje een gite gehuurd. Na aankomst besloten we 's avonds direct een kijkje te nemen in de stad, we waren toch wel nieuwsgierig. Dat viel niet tegen. Wij reden via het zuiden waardoor de citadel plots aan je linkerkant verschijnt. Ik kan iedereen deze route te nemen.

De oude stad, La Cité genaamd, is voor een Middeleeuwse stad fors, groot kan je wel zeggen. Het Muiderslot, toch de maat der dingen voor middeleeuwse burchten, is vergeleken met Carcassonne een hooischuurtje. De stad is niet alleen heel groot, hij is ook bijna compleet en nog heel gaaf. De dubbele muren staan er nog helemaal, veel oude huizen staan er gewoon nog en ook het kasteel in de stad is in tact. Natuurlijk is er flink gerestaureerd, maar dat mag de pret niet drukken.

De grote van de parkeerplaats voor de ingang van de citadel verraadt dat we niet de enige zijn.  Eigenlijk zijn het meerdere parkeerplaatsen en als je in het vakantieseizoen midden op de dag aankomt dan heb je geluk als je nog een plekje vindt. Ook in de stad, hoe groot die ook is, zijn er enorm veel mensen. Het is duidelijk dat dit één van de topattracties is in Frankrijk; volgens wikipedia bezoeken jaarlijks drie miljoen mensen de Carcassonne en dat is overdag ook wel te merken ook!

De stad in de avond

De gouden tip is dan ook; bezoek Carcasonne in de avond. Zorg ervoor dat je er om een uur van zeven bent en ga lekker eten in één van de vele restaurantjes in de stad. Er zijn tal van gezellige pleintjes met terrasjes waar je onder het genot van een lokaal wijntje goed kan eten. Er zijn in de stad genoeg eettentjes; van snackbar tot Michelinster er is voor elk budget iets te krijgen.

Carcassonne ontvangt per jaar meer dan drie miljoen toeristen. Wil je aan de drukte ontsnappen, bezoek de stad dan 's avonds

Als je klaar bent met eten zijn de toeristen voor een groot deel verdwenen en is het een stuk rustiger in de straatjes. Bijkomend voordeel is dat het ook wat koeler is en dat de avondzon de stad nog mooier maakt. Nadeel is dat het kasteel niet meer open is. Overdag is deze trouwens ook niet te bereiken want er staat zo een rij van een uur. Wij hebben het kasteel ’s morgens vroeg bezocht en dat was goed te doen.

Festival

Wil je ’s avonds echt wat bijzonders hou dan het programma van het festival van Carcassonne in de gaten. De oude stad heeft namelijk een groot openlucht theater en daar worden in de zomermaanden bijna dagelijks voorstellingen en concerten gehouden. Het festival is beroemd in Frankrijk en het programma omvat in 2014 grote namen zoals Franz Ferdinand, Madness, de resterende Jacksons en Elton John. Voor kaarten moet je wel snel zijn want ook de Fransen willen dit allemaal graag bijwonen.

Lukt het niet om kaarten te krijgen dan is een avond wandeling door de stad een prima alternatief. Ik weet niet of het dagelijkse kost is, maar toen wij onze avondwandeling maakten waren er tal van straatkunstenaars bezig. En hoewel het niet een spektakel was zoals in Avignon, waren er toch een aantal leuke voorstelling bij.

Kerk

Een bezoek aan de kerk mag niet ontbreken. Hoewel de stad behoorlijk groot is kan je hem niet missen. De kerk heeft een lange en ook wat lugubere geschiedenis waar katharen en kruisridders een hoofdrol in spelen. De kerk is gewijd aan Saint-Nazaire en staat op de plek waar de Visigoten een kathedraal hadden gebouwd. Het Romaanse gedeelte stamt uit de elfde eeuw, de gotische afdeling is gebouwd in de dertiende en veertiende eeuw. Opvallend is de kleine entree, het is eigenlijk niet meer dan een deur. Binnen is zijn bijzondere glas-in-lood ramen te bewonderen.

De glas in lood ramen in de kerk zijn van uitzonderlijke kwaliteit

La Cite is van een betoverende schoonheid waar dat je in één dag wel goed hebt kunnen zien. Trek je wat meer tijd uit en je bezoekt de stad op minder drukken momenten dan heb je meer tijd nodig. En hoewel het ver weg ligt, zou je het ook in een lang weekend kunnen doen. Carcassonne heeft namelijk een eigen vliegveld. Een budget retour vanaf Eindhoven kost nog geen honderd euro en een hotel kan je zo duur maken als je wilt. Het is weer wat anders dan een weekendje Parijs.

Video van Carcassonne

Troyes: Cultuur en gezelligheid langs de Seine ***

June 19, 2014, 8:10 am

≫ Next: Reims: Champagne en de mooiste kathedraal van Frankrijk ***

≪ Previous: Carcassonne: Middeleeuwse vestingsstad met uitzonderlijke sfeer *****

$

0

0

In de zuiden van de Champagne ligt de historische stad Troyes. De stad kende in de late Middeleeuwen een enorme bloei en dat vertaalde zich in prachtige huizen en kerken. Veel van dit alles staat er nu nog en het centrum barst dan ook van prachtige straatjes met gezellige vakwerkhuizen waarin je vooral lekker kan eten. Vanzelfsprekend drink je bij al dit lekkers de beroemdste wijn ter wereld; Champagne!

Vakwerkhuizen aan het plein van de basiliek van Saint-Urbain

De Champagne is niet mijn favoriete streek in Frankrijk. Natuurlijk is Reims met de zijn mooiste kathedraal prachtig, maar verder vind ik het saai. Vreemd genoeg wordt het interessanter als je in het zuiden in de buurt van Bourgondië komt; het landschap wordt bergachtig, de riviertjes mooier en de dorpjes leuker. Vanuit het noorden ligt de stad Troyes als de poort naar dit heerlijk stukje Champagne.

En hoewel de omgeving van Troyes de moeite waard is, zeker voor de liefhebber van bubbelwijn, gaat dit artikel natuurlijk over de stad zelf. De geschiedenis van de stad begint als zoveel steden in Frankrijk in de Romeinse tijd. Na de verovering van Gallië gingen de Romeinen flink aan de slag; er werden nieuwe steden gesticht en het hele gebied werd ontsloten door wegen.

Eén van de belangrijkste wegen liep van Boulogne-sur-Mer aan het Kanaal naar Milaan. Op de plek waar de voorganger van de 'Route du Soleil' de rivier de Seine overstak werd de stad Augustobona Tricassium gesticht. Dankzij de ligging aan op de kruising van deze belangrijke wegen gaf de stad direct een economisch voordeel. Ook nu nog ligt Troyes vlakbij een kruising van twee belangrijke snelwegen.

Door de val van het Romeinse Rijk volgde een tijd van chaos. Door de versplintering van de macht en de neergang van de bevolking stortte de economie van West- Europa in elkaar. Voor handelssteden zoals Troyes betekende dit een neergang van het aantal inwoners en daarmee ook de economische activiteiten. Rondtrekkende bendes en invallen van Noormannen maakten de situatie er niet echt beter op. Al deze ellende heeft er voor gezocht dat er in Troyes bijna niets meer te vinden is van de Romeinen. Wie Romeinse opgravingen kan je beter doorrijden naar Autun.

In de elfde eeuw kwam hier langzaam maar zeker verandering in. De bevolking van Frankrijk begon weer te groeien doordat de landbouw efficiënter werd en de koning van Frankrijk kreeg steeds meer macht in handen zodat er iets zoals een interne vrede ontstond. Een logisch gevolg was een opleving van de handel van met name het Noorden van Frankrijk. In die tijd betekende dat het organiseren van jaarmarkten en dankzij de gunstige ligging aan de Seine en de oude Romeinse wegen werd Troyes in de twaalfde eeuw het economisch 'power-house' van Frankrijk.

Dankzij de handel ontwikkelde de nijverheid zich in het gebied en dat is nog steeds te zien. Zo zijn er in de omgeving nog flink wat windmolens te zien, al doen die voor ons Nederlanders nogal primitief aan. De Fransen zijn er in ieder geval trots op. In deze tijd werd ook de eenheid voor het verhandelen van metaal geïntroduceerd die nog altijd wordt gebruikt; de troy ounce.

Naast de landbouw ontwikkelde ook de textielindustrie zich in Troyes zich; het bekende kledingmerk Lacoste komt uit Troyes. Liefhebbers van koopjes kunnen in Troyes hun hart ophalen want er hier vind je één van de grootste outlet centrum van Frankrijk, McArthurGlen genaamd. Batavia-Stad is er niets bij maar wij hebben dit uitverkoopfeest maar links laten liggen.

In tegenstelling tot de Romeinse stad is er van de middeleeuwse stad nog veel te vinden in Troyes. De binnenstad heeft een prachtige combinatie van een flink aantal kerken en prachtige huizen van de rijke burgerij. Die laatste zijn trouwens niet middeleeuws maar daarover later meer.

Kathedraal

Troyes heeft een in verhouding een veel kerken waarbij de kathedraal Saint-Pierre et Saint-Paul het meest in het oog springt. Troyes heeft het geluk gehad dat het tijdens de oorlogen van de twintigste eeuw niet heeft geleden waardoor de gebouwen voor een groot deel intact zijn gebleven. De plek waar de kathedraal staat is al sinds in de vierde eeuw plaats van handeling voor christelijke geestelijk handelen. Het is tevens waarschijnlijk de oudste bebouwde plek in de stad omdat hier het Romeinse Castellum ooit stond.

De bouw van de kathedraal duurde vierhonderd jaar en heeft toch slechts één toren.

Het huidige exemplaar is van het type Gotiek. In het begin van de dertiende eeuw is er begonnen met de bouw waarmee ze maar liefst vier eeuwen mee doorgingen. En zelfs toen was de kerk nog niet helemaal klaar want de kerk heeft maar één toren. Door rampen tijdens de bouw, de kerk werd onder andere verwoest door een orkaan en branden bijna volledig uit na blikseminslag, en geldgebrek was het een langdurig project waarbij de Noord-Zuid lijn in Amsterdam nog wel een tijdje goed op schema ligt.

De duur van de bouw mag de pret voor ons niet drukken. Sterker nog, het maakt het gebouw alleen maar interessanter want als je een beetje de tijd neemt kan je die vierhonderd jaar bouwtijd goed zien. Hoewel de bouw generaties heeft geduurd is er keurig vastgehouden aan één bouwstijl, namelijk de eerder genoemde Gotische. Maar ook in deze stijl zijn er allerlei modes geweest en dat is allemaal te zien in de Saint-Pierre et Saint-Paul.

Het interieur van de kathedraal is indrukwekkend hoog

De oudste gedeelte is het koor ofwel het achterste gedeelte van de kerk achter het altaar. Deze stamt uit de dertiende eeuw en is vroeg gotisch. Het middenstuk is wat jonger en is opgetrokken in de hoog gotische stijl. De voorgevel met zijn indrukwekkende portalen is het jongst en is opgetrokken in late gotische stijl. Een bezoek aan de kathedraal is als het ware een tijdreis door vierhonderd jaar kunstgeschiedenis. Het lekkerste wordt daarbij voor het laatst bewaard in vorm van de unieke gebrandschilderde ramen van het koor.

Historisch is de kathedraal ook een interessante plek. Het was hier waar de Franse koning Karel VI in 1420 afstand een verdrag tekende waarin hij de koning van Engeland als zijn troonopvolger accepteerde. Dat moet toch wel de meest droevige gebeurtenis zijn voor de Fransen. Een paar jaar later veroverde Franse kroonprins samen met Jeanne d'Arc Troyes. Het zal niet verbazen dat je op de voet van de toren een grote plaquette vind ter nagedachtenis van de laatste gebeurtenis. Van het verdrag uit 1420 is vanzelfsprekend niets te vinden.

Pauselijke kerk

Naast de kathedraal zijn er meer kerken in Troyes die een bezoek waard zijn. De basiliek van Saint-Urbain stamt uit de dertiende eeuw en is gebouwd op de plek waar het geboortehuis van Paus Urbanus IV stond. Dat was geen toeval want de Heilige vader liet ter meerder glorie van God en ook een beetje van hemzelf een kapittelkerk bouwen op zijn geboortegrond. Tot slot is de Renaissance kerk Saint Pantaleon een bezoek waard.

De basiliek van Saint-Urbain is gebouwd door één van de twee Pausen die in Troyes zijn geboren.

Naast kerken vind je in Troyes een buitengewoon mooie binnenstad. De stad is in het verleden keurig verdeeld in twee delen; de oostelijke kant van de Seine was het domein van de geestelijkheid en het bestuur en op de westoever woonden de rijke burgerij. Wie de kaart van Troyes bekijkt kan in de oude plattegrond van de stad met een beetje fantasie de vorm van een champagne kurk herkennen.

In het burgerlijke deel van Troyes vind je nu leuke buurtjes met een overvloed van vakwerkhuizen, de één nog mooier dan de ander. Ik heb veel steden en dorpjes in Frankrijk gezien maar Troyes heeft met voorsprong de meeste vakwerkhuizen. Deze staan ook nog eens langs smalle straatjes met leuke winkels en dit geeft een fijne gezellige sfeer. Met een beetje mooi weer veranderd dit gedeelte van de stad rond het middaguur in één groot lunchfestijn waar je heerlijk kunt eten.

Vakwerkhuis in de binnenstad

Helaas kozen wij het verkeerde restaurant met bruine sla en aangebrande pizza's, je kan nu eenmaal niet altijd dansen met de bruid....

Chocoladeliefhebbers mogen zeker de winkel van Pascal Caffet niet missen. Deze chocolatier heeft meerdere titels op zijn naam staan en heeft het maken van chocolade tot een kunst verheven.

Bij koud of slecht weer is een bezoek aan het museum van Moderne kunst een aanrader. Hier is een uitgebreide collectie kunst uit de negentiende en twintigste eeuw te bewonderen. Deze is verzameld door de gebroeders Lévy. Deze ondernemers waren verwoede kunstverzamelaars en hebben hun collectie nagelaten aan de stad. Het museum bevindt zich in het voormalig bisschoppelijke paleis recht tegenover de kathedraal. De entreeprijs is vriendelijk en kinderen zijn gratis.

Reims: Champagne en de mooiste kathedraal van Frankrijk ***

June 24, 2014, 3:34 am

≫ Next: Blois: hoofdstad aan de Loire ****

≪ Previous: Troyes: Cultuur en gezelligheid langs de Seine ***

$

0

0

Reims is de hoofdstad van de Champagne en heeft twee belangrijke rijke attracties. Ten eerste is er de prachtige kathedraal en de tweede is de stad in Noord-Frankrijk het episch centrum van de handel in Champagne.

Reims is een rijke stad met veel aanzien in Frankrijk. De rijkdom is het resultaat van een uitgekiende PR rondom de bubbelwijn die in de omgeving wordt verbouwd. Dat wordt al gedaan sinds de Romeinen het gebied veroverden. Hoewel de grond van de Champagne veel kalk bevat, en dat is goed voor druiven, zijn de zomers te kort en te koud om echt goede wijn te produceren; de wijn was nogal zuur. Hier werd aan de het einde van de middeleeuwen een truc op gevonden door rosé te maken die lekker fris was als we Lodewijk XIV mogen geloven.

Een koning van het statuur van Lodewijk XIV als fan is natuurlijk uitstekende reclame, maar aan het einde van de zeventiende eeuw begon de Champagne pas echt aan haar zegetocht. Rond 1660 ontstond het idee om tijdens het rijpen in de fles wat extra suiker toe te voegen. Het suiker maakte de zure wijn zoet en er ontstond een tweede gisting waardoor de beroemde bubbels ontstaan. Volgens de legende van het een Monnik, Dom Pérignon genaamd, die dit procedé heeft bedacht, maar zoals zoveel in Frankrijk is hier een discussie over.

Wie het ook heeft bedacht, het bleek een gouden greep. Met name in Engeland, waar ook de beroemde fles is ontwikkeld, werd Champagne razend populair. De Fransen vonden dit in eerste instantie vreemd maar na een tijdje zagen zij de potentie in. In de negentiende eeuw steeg de populariteit onder de burgerij tot ongekende hoogte en door het aantal wijngebieden klein te houden werd er schaarste gecreëerd en steeg de prijs van een fles tot ongekende hoogte, iets wat ook nu nog altijd het geval is.

Het produceren van de wijn gebeurd net als in het zuidelijker gelegen niet bij het domein zelf. De meeste druiven worden opgekocht op een hoop gegooid, geperst en in miljoenen flessen met een mooi etiket gestopt en naar het buitenland verscheept. Deze opkopers zijn door de jaren heen tot zeer grote bedrijven uitgegroeid en veel van deze bedrijven zitten in Reims.

Veel van deze Champagnehuizen kan je bezoeken om wat flesjes te kopen. De grote huizen hebben vaak een uitgebreid museum waarbij je ook de kelders onder de stad bezoeken. Interessant allemaal, maar wil je echt weten hoe Champagne wordt gemaakt, dan kan je beter een bezoek brengen naar een wijnboer die zelf zijn drank maakt. Vooral in het zuidelijke Champagne gebied onder Troyes vind je nog veel van dit soort boertjes.

Maar terug naar Reims. Wij zijn er een dag geweest en dat is genoeg om de stad een beetje te kennen. Naast Champagne is Reims vooral beroemd om zijn Kathedraal en die is zowel historisch als kunsthistorisch buitengewoon interessant.

Reims speelt een centrale rol in de Franse geschiedenis, althans tot 1789 toen ze besloten zich te ontdoen van hun koning. De kathedraal van Reims was namelijk de plek waar de Franse kroonprins, de Dauphin, werd gekroond tot koning. Deed hij dat niet, dan was hij eenvoudigweg geen koning.

Hoe zit dat nu? Welnu de Fransen beschouwen Clovis als de eerste Franse koning. Deze krijgsheer streed in de eeuwen na de val van het Romeinse Rijk met zijn concullega’s om de macht in Gallië. Dat deed hij uiterst succesvol maar voor een belangrijke slag vond hij dat hij wel wat hulp kon gebruiken. Hij besloot het hoog op te zoeken en dacht dat de Christelijke god wel eens van pas zou kunnen komen en bekeerde zich samen met zijn strijdmakkers zodoende tot de kerk. En een christen is pas een christen als hij gedoopt is en dat zou in Reims, om precies te zijn op de plek waar nu de kathedraal staat, zijn gebeurd.

Dit doopverhaal is bijzonder omdat ook het opperwezen Clovis blijkbaar wel zag zitten. Want op het moment dat de bisschop Clovis dit essentiële sacrament wilde toedienen, vloog er een duif door het raam van de kerk met in zijn pootjes een potje zalf. Dit zalfje werd toevertrouwd aan de bisschop van Reims die sindsdien alle Franse koningen heeft gezalfd. Door dit zalfje was de Franse koning niet zomaar een koning maar de Heiligste onder de koning. Het is natuurlijk een prachtig verhaal maar waarschijnlijk is Clovis met zijn mannen gewoon een sloot ingesprongen waarna de doop een feit was en dat slootje zou heel goed hebben gestroomd waar nu de kerk staat. Maar zeker weten doen we het natuurlijk niet.

Blois: hoofdstad aan de Loire ****

June 27, 2014, 4:59 am

≫ Next: Poitiers: gezellige oude stad in de luwte van het toerisme ***

≪ Previous: Reims: Champagne en de mooiste kathedraal van Frankrijk ***

$

0

0

Blois ligt aan de rechteroever aan de Loire en is één van de gezelligste steden in het westen van Frankrijk. Dankzij de ligging op twee heuvels heb je op tal van plaatsen een prachtig uitzicht op de rivier waarna je heerlijk kan verdwalen in de talloze steile en kronkelige straatjes. Na de nodige dosis cultuur en geschiedenis laaf je jezelf aan goed eten in één van de heerlijke restaurantjes want met het eten in drinken zit het in Blois helemaal goed.

Uitzicht op de Loire bij de kathedraal

In tegenstelling tot veel Franse steden heeft Blois geen Romeinse oorsprong. Pas in de zesde eeuw werd er voor het eerst melding gemaakt van de stad door de historicus Gregorius van Tours. Een paar eeuwen eeuwen later was de stad behoorlijk gegroeid en was gepromoveerd tot de hoofdstad van het graafschap van Blois. Hoewel ‘slechts’ graaf hadden deze heren behoorlijk wat bezit want naast Blois bezaten ze ook de streek rond Chartres en de Champagne. Daarnaast stamde zij direct af van Hugo Capet, koning van Frankrijk in de tiende eeuw.

De graven van Blois waren dus rijk en bezaten bovendien over de juiste stamboom en daarom het is niet verbazingwekkend dat ze een hoofdrol zouden spelen in het Frankrijk van de late middeleeuwen. Leden van de familie kwamen zelfs op de Engelse troon terecht en was Blois even de hoofdstad van Frankrijk.

Hoofdstad van Frankrijk

Hoe is dit zo allemaal gekomen? Tijdens de honderdjarige oorlog, een uit de hand gelopen familie tussen de Engelse en Franse koning, was de periode dat Blois even de hoofdstad van Frankrijk was. De Franse koning vluchtte uit Parijs waar de Engelse koning zich liet kronen tot Frans koning. Nadat Jeanne d’Arc als eerste de streek rond Blois had bevrijd, besloot de koning zijn hof in Blois te houden. En geef hem ongelijk, Parijs was al een flinke stad in die tijd waar het flink moeten hebben gestonken. Daarbij bleken de Parijzenaars niet helemaal te vertrouwen want zij stonden niet echt vijandig tegenover de Engelse koning.

Gedurende twee eeuwen zou de koning van in Blois zijn hof houden totdat Hendrik IV aan het einde van zestiende eeuw weer naar Parijs trok. Frankrijk groeide in die tijd uit tot het machtigste land van Europa waardoor er voldoende geld was om het één en ander te bouwen. Daarbij omarmde de Franse koning de uit Italië overgewaaide Renaissance waardoor de gebouwen in en rondom Blois vanuit kunsthistorisch perspectief wellicht de interessantste streek in Frankrijk is.

Kasteel van Blois

In Blois zelf staat een prachtig kasteel waarin de koning zijn hof hield. Eigenlijk kan je niet echt spreken over één gebouw maar meer over een complex dat gedurende een aantal eeuwen steeds is uitgebreid en vernieuwd. Resultaat is een uniek kasteel dat de belangrijkste architectonische tijdperken van Frankrijk in zich heeft. Als dit nog niet bijzonder genoeg is, vind je in het kasteel van Blois ook nog eens een aantal element die tot de top van de bouwkunst horen.

De vleugel van Lodewijk XII

Grofweg is het kasteel in vier periodes gebouwd. Het oudste gedeelte van het kasteel stamt uit de dertiende eeuw. Uit deze periode stamt nog een toren, de Tour du Foix, en het hoekgebouw waar zich de Salle des Etats zich bevindt. In deze magnifieke zaal kwam in de zestiende eeuw de Staten Generaal bijeen en is met zijn arcaden en spitsbogen nog steeds zeer indrukwekkend en geldt als één van de hoogtepunten van de profane gotiek in Frankrijk.

Gotiek

In de vijftiende eeuw werd onder leiding van Lodewijk XII het kasteel flink verbouwd. De boel werd uitgebreid met een L-vormige vleugel met twee verdiepingen in laatgotische stijl. Vooral de elegante rij met bogen op de begane grond zijn van een eenvoudige schoonheid. Tegenwoordig huisvest deze vleugel Musée des Beaux-Arts waar je schilderijen, tapijten en kleding kan bewonderen.

Het klapstuk van het kasteel van Blois werd echter door de opvolger van Lodewijk XII, Frans I, gebouwd. Vanuit Italië had inmiddels de Renaissance zijn intrede in Frankrijk gedaan en de nieuwe koning was fan. Hoewel zijn vleugel slechts vijftien jaar later is gebouwd dan die van zijn voorganger, heeft het een totaal ander karakter.

Renaissance

Dit is goed te zien als je op de binnenplaats staat. De gevel van het Renaissance gedeelte is rijk versiert naar Italiaans voorbeeld met prachtig beeldhouwwerk. De eyecatcher is ongetwijfeld de half open trap. Naast versiering van de gevel en de verbinding van de verdiepingen deed de trap tevens dienst als tribune voor de toneelvoorstellingen die op het plein werden opgevoerd. Deze trap werd een ware hit en je ziet hem vaak terugkomen in latere paleizen en kastelen.

De beroemde trap in de Renaissance vleugel van het kasteel van Blois

Minstens zo mooi is de gevel van de achterkant van deze uitbreiding. Deze staat op een hoge rots en is een kakofonie van loggia’s, balkons, pilasters en talloze versieringen. Je raakt er niet op uitgekeken. Hiervoor moet je wel even om het kasteel lopen en dat is de moeite wel waard. Doe dit bij voorkeur ’s avonds want dan is het kasteel prachtig verlicht.

Klassieke stijl

Nadat Blois zijn functie als hofstad verloor krijgt de broer van de koning, Gaston van Orléans, het graafschap Blois in handen. Ook deze edelman had de nodige bouwdriften en wilde het geheel slopen waarna er een nieuw paleis zou moet herrijzen. Helaas voor hem, en goed voor ons, ontbrak hiervoor echter het geld waardoor werd besloten om een nieuwe vleugel te bouwen. Volgens de mode van de zeventiende eeuw werd deze opgetrokken in de klassieke Franse stijl. Het strenge drie verdiepende tellende gebouw heeft een ingetogen karakter.

Naast het kasteel is het kathedraal ook de moeite waard om te bezoeken. De huidige kerk dateert uit de zestiende eeuw en verving zijn dertiende-eeuwse voorganger. Maar de geschiedenis van de kerk is veel ouder want tijdens opgravingen onder de kerk zijn resten van een Karolingische kerk gevonden. De ramen van de kerk hebben nog een Nederlands tintje want deze zijn gemaakt door Jan Dibbets.

Het kasteel en de kerk zijn natuurlijk de blikvangers van Blois, maar de stad zelf is ook de moeite waard. De talloze gezellige straatjes, steegjes en pleintjes zijn voorzien van leuke winkels waar je best wel wat tijd aan kan besteden.

Natuurlijk komt de inwendige mens hier goed aan zijn trekken. De streek rond Blois staat bekend om zijn de groenten en vis met een heerlijk botersaus. Daarbij drink je natuurlijk een witte wijn uit de Touraine dat vlak naast Blois ligt.

In de omgeving van Blois

De streek rondom Blois is buitengewoon interessant en staat vol met kastelen. De beroemdste is Chambord dat door de eerder genoemde Frans I is gebouwd. Als je over een auto beschikt en je hebt de tijd is een bezoek aan dit kasteel echt een aanrader. Maar ook het kasteel van Chenonceau en het mooie Amboise liggen op rijafstand.

Het maakt Blois een uitstekende plek om een lang weekend of een korte week door te brengen. Vanaf Amsterdam is het goed in zeven uur te rijden, mocht je dat te veel vinden dan kan je de trein nemen. Dat is een rit van een klein zes uur, kan je mooi een boek lezen.

Maar misschien is Blois wel het best te gebruiken als een tussenstop op weg naar of vanaf het zuiden. Het heeft voldoende hotels en ligt vlak langs de snelweg richting Bordeaux. Wij hebben terug naar huis hier eens in een budget hotel geslapen en heerlijk gegeten op één van de mooie pleintjes. Daarna een mooie avondwandeling door de stad en ’s ochtends nog even Chambord bezocht. Het was een prachtige afsluiting van een mooie vakantie.

---

Poitiers: gezellige oude stad in de luwte van het toerisme ***

September 24, 2014, 3:11 am

≫ Next: Limoges: sfeervolle provinciestad met lekker eten **

≪ Previous: Blois: hoofdstad aan de Loire ****

$

0

0

Net als Dijon is Poitiers voor veel Nederlanders meer een stopplek op weg naar de stranden van Les Landes dan een eindbestemming. Dat is jammer want deze stad in Poitou-Charentes heeft een bijzonder centrum met prachtige kerken en mooie straatjes en waar de gezellige terrassen worden bevolkt door studenten. Poitiers heeft een interessante geschiedenis en op een steenworp ligt technologische pretpark Futuroscope. Genoeg om je een weekje te vermaken.

Eén van de meest indrukwekkende monumenten in Poitiers is de Notre-Dame la Grande.

De geschiedenis van de hoofdstad van het departement Vienne en de regio Poitou-Charentes begint al voor de Romeinse tijd. De Galliërs bouwden op de heuvel waar de rivieren de Clain en de Boivre bij elkaar komen een nederzetting. Maar de bewoning is wellicht nog veel ouder gezien het hunnebed, of dolmen, die zich aan de andere kant van de rivier bevindt. Het is onbekend wanneer deze is gebouwd, maar het is wel duidelijk dat de plek waar Poitiers nu ligt al heel lang populair is om te wonen.

Romeinen

Over de Kelten, of Galliërs, weten we niet zo heel veel omdat ze niet het schrift gebruikten. Dat ligt anders bij de Romeinen, die natuurlijk wel schreven. Poitiers komt tijdens de Romeinse tijd tot bloei onder de naam Lemonum. De bevolking groeit hard en de stad krijgt alle voorzieningen die bij een Romeinse stad horen; badhuizen, een aquaduct en een groot forum. In de eerste eeuw wordt bovendien een enorm amfitheater gebouwd dat tot de grootste van Gallië behoort. De arena heeft twee verdiepingen, is 130 meter lang en 110 meter breed en biedt plaats aan zo'n 30.000 mensen die allemaal konden zitten. Dat is dan ook bijna de gehele bevolking van de stad in het westen van Frankrijk.

Helaas is er van deze bloeiperiode nog maar weinig te zien want de Romeinse stad is in de loop van de eeuwen bijna compleet verdwenen. De oorzaak hiervan is dat Poitiers altijd bewoond is gebleven en waar ruimte schaars is, breek je zo nu en dan wat af. Hoewel Poitiers in de middeleeuwen een belangrijke stad blijft daalt het bevolkingsaantal net als andere steden na de val van het Romeinse Rijk. Het amfitheater wordt gestript van de mooiste stenen die worden gebruikt voor andere gebouwen. Net als veel andere Romeinse arena's wonen er ook mensen in het gebouw zodat er na verloop van tijd een hele wijk binnen de muren onstaat. In 1857 staan de muren van antieke sportpaleis nog fier, maar ook die moeten er aan geloven. De gemeente besluit de hele boel af te breken omdat het een broeinest is van criminaliteit en hoererij, weg ermee! Daar zullen ze nu wel spijt van hebben want het amfitheater zou een enorme trekpleister zijn en veel toeristen naar de stad lokken.

Gelukkig hebben de middeleeuwers ook niet stil gezeten in Poitiers en daar is nog wel heel veel van te bewonderen. Zowel economische als bestuurlijk blijft de stad belangrijk waardoor de stad zich als religieus centrum ontwikkelt. Dat de stad wordt in de twaalfde eeuw een belangrijke pleisterplaats op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Het is in deze tijd dat het belangrijkste monument van de stad wordt gebouwd; de Notre-Dame la Grande. En in tegenstelling tot de Romeinse bouwsels staat deze kerk er nu nog.

Notre-Dame la Grande

De Notre-Dame la Grande behoort tot één van de mooiste Romaanse bouwwerken van Frankrijk. Wie wel eens een kerk bezoekt in Frankrijk zal toch een beetje verbaasd zijn over de Notre-Dame la Grande want hij is namelijk niet zo heel groot. Zeker met zo'n naam valt het een beetje tegen hoe groot de kerk is. Maar zoals zoveel in het leven gaat niet alleen maar om het formaat.

De voorgevel van de Notre dame la Grande in Poitiers heeft indrukwekkend veel beelden voor een Romaanse kerk

De kerk staat naast het Palais des Comtes de Poitou et Ducs d'Aquitaine. Dit was de plek van het hoogste gerechtshof van Poitou door de bisschop van Poitiers omdat hij tevens graaf van het gebeid was. De kerk wordt het voor het eerst genoemd in de 10de eeuw maar we weten niet of dit hetzelfde gebouw is die er nu nog staat. Wat we wel weten is dat de kerk een eeuw later flink onder handen is genomen en de huidige vorm heeft gekregen. De bronnen zijn onduidelijk of de kerk flink is herbouwd en uitgebreid, of dat hij in zijn geheel is vervangen.

Oplettende lezertjes zullen ongetwijfeld al hebben geconcludeerd dat De Notre-Dame la Grande is gebouwd volgens de Romaanse bouwkunst want de Gotiek is namelijk een eeuw later uitgevonden in Parijs. Dit klopt en de kerk is een prachtig voorbeeld van de Romaanse bouwkunst in het westen van Frankrijk. In tegenstelling tot de gotische kathedralen heeft deze kerk een voorgevel met twee hoge torens maar twee kleine hoektorens die meer aandoen als decoratie.

In tegenstelling tot veel Romaanse kerken is de Notre-Dame la Grande rijkelijk versiert met prachtige beelden. Neem even de tijd om deze goed te bekijken want ze zijn echt prachtig. De betekenis van de beelden kan je ontdekken door even te kijken naar het bord dat vlak voor de kerk is opgesteld. Eenmaal binnen valt het donkere karakter van de kerk op, zeker als het zonnig is moeten je ogen even wennen aan het donker.

Plafondschilderingen van de Notre dame la Grande in Poitiers, Frankrijk

Opvallend is het gebruik van kleur, met name op versieringen op de zuilen en de plafonds vallen op. In de middeleeuwen was dit vrij normaal en werd er veel kleur gebruikt in kerken. Dat zijn we vandaag niet meer gewend, maar er zijn wel meer voorbeelden van kerken waar veel kleur wordt gebruikt in het interieur. Een goed voorbeeld is kathedraal van Albi. Bijzonder is het beeld achter het altaar genaamd 'Notre Dame des Clefs’.

Dit prachtige beeld is gemaakt ter nagedachtenis van de redding van de stad in 1202. De Engelsen belegerde Poitiers in dat jaar en wisten een hoge ambtenaar om te kopen om de sleutels van de stad van burgemeester te stelen. Maar toen hij 's nachts de kamer binnensloop om de sleutels te stelen waren zij verdwenen. Even later ontdekte ook de burgemeester dat de sleutels niet lagen op de gebruikelijke plek waardoor hij vreesde dat er verraad in het spel was. In paniek besloot De burgervader in de kerk te gaan bidden voor een mirakel. Dat was echter niet nodig want hij vond de verdwenen sleutels bij het beeld van de heilige maagd Maria. Het Engelse kamp begreep al snel dat door de interventie van het opperwezen ze geen kans maakten om de stad te veroveren, kozen eieren voor hun geld en heften het beleg op. Naast het beeld wordt dit verhaal ook vertelt in de glas-in-lood ramen en op een tafel uit de zeventiende eeuw.

Eten en drinken in Poitiers

Naast de kerken heeft Poitiers meer te bieden. De gezellige binnenstad is compact maar buitengewoon gezellig. Het staat bovendien vol met kleine terrassen waar je kan genieten van de lekkerste streekgerechten. De keuken van dit deel van Frankrijk is gevarieerd maar eenvoudig van aard. Zo is het lamsvlees van de Poitou beroemd in Frankrijk, maar ook de heerlijke geitenkaas Chabichou doet elke liefhebber watertanden. Dit alles spoel je weg met een wijn uit de Haut-Poitou. Deze wijnstreek ligt ten noordwesten van Poitiers en heeft pas sinds 2011 een AOC. Wellicht vrij onbekend in Nederland, maar de wijnen zijn over het algemeen voor een uitstekende kwaliteit.

De omgeving van Poitiers

Het landschap van de Poitou is niet spectaculair maar is dankzij zijn eenvoud en harmonie toch wel heel mooi. De dorpjes zijn rustig en niet heel toeristisch. Toen wij Poitiers bezochten hadden we een gîte in Vivonne dat een kilometer of twintig ten zuiden van de stad ligt. Het dorp heeft een oud fort en een middeleeuws centrum met een prima slager en bakker. Helaas is het dorp nu vooral bekend om een enorme gevangenis dat een paar jaar geleden bij het dorp is gebouwd.

Meest bekende attractie bij Poitiers is Futuroscope. Dit pretpark is gebouwd rondom het thema multimedia en je kan de nieuwste technieken van film en entertainment bekijken. Wij zijn er niet geweest omdat dit ons niet zo trekt. De enige reden voor ons om dit park te zoeken is de zeer indrukwekkende architectuur maar aangezien we met nog hele jonge kinderen waren, hebben we toch maar van een bezoek afgezien.

Video van Poitiers

Limoges: sfeervolle provinciestad met lekker eten **

December 14, 2014, 2:01 am

≫ Next: Le Puy en Velay: Pelgrims, vulkanen en kerken *****

≪ Previous: Poitiers: gezellige oude stad in de luwte van het toerisme ***

$

0

0

De hoofdstad van de Limousin heeft een rijk verleden en is nu ook nog een leuke stad. Het oudste gedeelte van Limoges ligt op de heuvel Saint Etienne boven de rivier de Vienne. Dit is de plek waar de Romeinse heerser Augustus de stad stichtte onder de naam Augustoritum. IJdelheid was deze Romein niet vreemd. De Romeinse stad lag op een knooppunt van belangrijke wegen en dat is eigenlijk nu nog het geval. Limoges had in die tijd tal van grote openbare gebouwen zoals thermen, een forum en een groot amphitheater. Net als Poitiers is hier zo goed als niets meer van over.

Vanaf de heuvel heb je prachtig uitzicht over de rivier en hier vind je ook de kathedraal. De bouw duurde zeshonderd jaar en hij mag er ook best wezen. De kerk is opgetrokken in de gotische stijl maar is gebouwd op zijn Romaanse voorganger waarvan een deel van crypte, de kelder onder het altaar, en het onderste gedeelte van de toren nog over zijn.

In de achttiende eeuw wordt in de Limousin uitzonderlijk goed klei gevonden waar porselein van kan worden gemaakt. Dat gaan ze ook doen en Limoges ontwikkelt zich als het centrum van dit dure aardewerk. Ook nu nog is het porselein uit deze stad van uitzonderlijke kwaliteit en al dit moois kan je bewonderen in het nationale porselein museum. Een ander bijzonder aardig museum is het Musée des beaux-arts waar naast een uitgebreide emaille-collectie ook een interessante oude Egyptische kunst hebben. En dat verwacht je eigenlijk niet in een France provinciestad.

Bij mooi weer, en dat is het meestal in de zomer, is een bezoek aan de botanische tuinen een aanrader. Deze bevindt zich vlakbij de kathedraal en het is een heerlijke rustige plek met mooie bloemen en planten. Na al deze interessante en mooie zaken krijg je natuurlijk honger en eten kan je in Limoges prima. Dit doe je in het Quatiers de la Boucherie waar je, de naam zegt het al, uitstekend vlees kan eten. Een aanrader is het restaurant L'Amphitryon waar je voor een zeer redelijke prijs de heerlijkste gerechten krijgt voor geschoteld.

Limoges is een leuk om je een paar dagen te vermaken. Een week is een beetje lang maar het is een ideale stad om vlakbij op een leuke camping te zitten of in een leuke gîte te verblijven.

Le Puy en Velay: Pelgrims, vulkanen en kerken *****

August 5, 2015, 6:19 am

≫ Next: Dijon: De stad der hertogen ****

≪ Previous: Limoges: sfeervolle provinciestad met lekker eten **

$

0

0

Wij zijn twee keer in Le Puy-en-Velay, Le Puy voor intimi, geweest en ik denk dat dit één van mooiste en interessantste steden in Frankrijk is. Allereerst is er de oude kathedraal dat als het belangrijkste startpunt gold voor de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Maar er zijn hier veel meer bijzondere dingen te zien. Op een enorme natuurlijke zuil van tachtig meter hoog staat er midden in de stad het Karolingische kerkje Chapelle Saint-Michel D’Aiguilhe en daarnaast staat nog hoger de Statue Notre Dame de France op de Rocher Corneille. Tot slot staat er buiten de stad nog prachtige ruïne van het kasteel van Polignac. Genoeg om je een paar dagen te vermaken.

De kathedraal is het startpunt van één van de routes naar Santiago de Compostela in Spanje

Een bezoek aan Le Puy-en-Velay is meer dan de moeite waard en het is één van de plaatsen met een unieke identiteit zodat je het nooit zal verwarren met een andere plek, iets wat bijvoorbeeld Albi ook heeft.

Kathedraal

De meest bekende attractie van de stad is ongetwijfeld de kathedraal. Het is er één van de oudste van Frankrijk en sommige onderdelen van de kerk staan er al sinds vijfde eeuw. Het is gebouwd op een prachtige plek op de rots Rocher Corneille waar in de Keltische tijd al goden werden aanbeden. In de eerste eeuw bouwden de Romeinen er op hun beurt een tempel waarvan de resten zijn gebruikt in het huidige gebouw. Het grootste deel van de huidige kerk stamt echter uit de twaalfde eeuw en is opgetrokken in de Romaanse stijl. Het is gebouwd van natuursteen uit de directe omgeving, zandsteen en vulkanisch Brecciewaardoor het een beetje somber en streng uiterlijk heeft.

De voorgevel van de kathedraal. De kerk zelf bevindt zich op de 'eerste verdieping' en de ingang is aan het einde van de trap die doorloopt tot halverwege het gebouw.

Het mooiste manier om de kerk te benaderen is via de Rue des Tables. Deze straat in de gezellige oude stad loopt redelijk steil omhoog en eindigt in een brede trap vanaf het laatste deel onder de kerk loopt. Helemaal bovenaan is de ingang van de kerk die zich vreemd genoeg midden in het gebouw bevindt. Bijna in alle kerken kom je binnen aan de westelijke kant waarna je door het schip, daar waar het volk zit, naar het altaar en het koor kijkt. In Le Puy is dat anders want daar kom je recht voor het altaar binnen en bevindt het schip zich achter je. Dit is een spectaculaire binnenkomst, te meer omdat je net daarvoor een indrukwekkende hoge trap hebt bestegen. Het leidt geen twijfel dat dit een verwijzing is naar het goddelijk koninkrijk waar uiteindelijk iedereen hoopt binnen te treden.

Zwarte Madonna

Deze entree moet voor de gemiddelde middeleeuwer indrukwekkend zijn geweest, en dat is het nu nog steeds. Dit wordt nog eens versterkt doordat je direct voor de grote trekpleister van de kerk staat; een zwarte Madonna. Vanuit het donkere koor kijkt ze, gekleed in een witte jurk vanaf een marmeren bouwsel, je direct aan. Dit is ongetwijfeld de meest dramatische binnenkomst van een kerk die ik ooit heb gezien. Zwarte Madonna's zijn minder zeldzaam dan je zou denken. Alleen in Frankrijk zijn er al bijna zestig te vinden, waarvan die van Rocamadouréén van de beroemdste is.

Eenmaal bekomen van de binnenkomst kan je de rest van de kerk bekijken. Aangezien het om een Romaans exemplaar gaat is het vrij donker en redelijk somber ingericht. In tegenstelling tot latere Gotische kerken vind je hier geen architectonische opsmuk. De vormen van deze kerk zijn bruut en eerlijk en je kan de constructie goed zien. Het gebouw is onlangs gerestaureerd want zowel de binnen- als buitenkant zien er erg goed uit. Misschien een beetje te goed want de kolommen, de bogen en de muren zagen er bijna nieuw uit, ik kreeg niet echt het idee dat ik in een gebouw uit de twaalfde eeuw liep.

Bij binnenkomst van de kathedraal sta je direct voor een zwarte Madonna. Het beeld is een replica van het origineel dat in de dertiende eeuw door koning Lodewijk IX na een kruistocht uit het heilige land werd meegenomen. Tijdens de Franse Revolutie is het oorspronkelijke beeldje verbrand.

Naast de hoofdingang is aan de zuidelijke kant nog een ingang. Wanneer je deze volgt kom je bij de klokkentoren. Deze staat los van de kerk, iets wat je ook wel in Italië ziet, maar niet veel in Frankrijk. Even verder is het startpunt van de Via Podiensis te vinden, één van de routes voor de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. In de Middeleeuwen was deze pelgrimsreis naar het graf van de Jacobus enorm populair. Er is veel bekend over deze pelgrimsroute omdat deze in een boek uit de twaalfde eeuw, de Codex Calixtinus, uitgebreid wordt beschreven. Naast allerlei religieuze zaken bespreekt het boek ook praktische zaken voor de pelgrims zoals welke gebieden gevaarlijk zijn, welke lokale gerechten je beter niet kan eten en welke wegen in de winter moeilijk begaanbaar zijn. Het is kortom een soort Groene gids 'avant la lettre'. Naast Vezelay, Arles en Tours wordt Le Puy in dit boek als één van de startplaatsen van de 'Camino de Santiago' genoemd.

Achter de kathedraal staat een oud gebouw waar het startpunt van de pelgrimstocht naar Santiago is.

Mede door de kennis van dit boek is de pelgrimstocht de laatste twintig jaar weer populair geworden. De combinatie van een drukker leven, de noodzaak van bewegen en natuurlijk een prachtig land lopen steeds meer mensen deze route. Net als vroeger zijn de pelgrims te herkennen aan een houten wandelstok en St. Jacobsschelp. Hoewel ik niet religieus ben, lijkt mij dit eigenlijk ook wel wat.

Achter de kerk bevindt zich dus het startpunt van de looptocht. Nieuwsgierig liepen wij naar binnen en vonden wij zowaar de receptie voor de pelgrims. Hier kwam een enthousiaste Fransman naar ons toe die druk Nederlands tegen ons begon te spreken. Het bleek een voormalige docent van Germaanse talen op de Universiteit van Lille, of Rijssel zoals hij het noemde, te zijn.

Statue Notre Dame de France

De kathedraal is gebouwd op de rots Rocher Corneille maar niet op de top. Daar is staat een enorm beeld van Maria met kind dat stamt uit de negentiende eeuw. Het is gebouwd vlak na de Krimoorlog waarin Frankrijk samen met het Turkse Rijk en Engeland tegen Rusland vocht. Tijdens die oorlog maakte Frankrijk tijdens de slag van Sebastopol een flinke hoeveelheid Russische kanonnen buit en die zijn gebruikt om het beeld te maken. Het zestien meter hoge beeld werd in 1860 onthuld en daarbij waren maar liefst 120.000 pelgrims aanwezig, het was een ware happening in die tijd.

Het Statue Notre Dame de France met op de voorgrond het beeld van Auguste de Morlhon, de bedenker van het beeld.

Het beeld doet sterk denken aan het Vrijheidsbeeld in New York en dat is niet zo gek want ook dat beeld is ook uit de negentiende eeuw en ook gemaakt in Frankrijk. Kennelijk was het in die tijd in om dit soort beelden te maken al ken ik geen andere voorbeelden. Het Statue Notre Dame de France is echter tien jaar ouder dan het beroemde beeld in New York.

De klim naar het beeld is best een onderneming en zeker als het warm is best zwaar. Gelukkig is het geen wedstrijd en zijn er genoeg plekjes, sommige compleet met fonteintjes, waar je even kan uitrusten. Eenmaal boven sta je op een groot terras waar je immens uitzicht hebt op de stad en de omgeving. Dankzij het mooie weer konden wij kilometers ver kijken en dat is geen straf want het landschap rondom Le Puy is heel mooi.

Het beeld zelf staat op een sokkel en je kan er in. Dat moet je ook doen want eenmaal in het stalen beeld zie je goed hoe het ding geconstrueerd is. Binnen het beeld is een stijlvol ijzeren trap gemaakt waarmee je helemaal in het hoofd van Maria kan komen. Daar is tot slot nog een stalen ladder en als je die bestijgt dan steek je met je hoofd boven het beeld uit. Naast het Mariabeeld staat er boven op de rots nog een beeld van Auguste de Morlhon, de bedenker van het project en ooit bisschop van Le Puy.

Chapelle Saint-Michel D’Aiguilhe

De meest bijzondere attractie van Le Puy heb ik voor het laatst bewaard. Mocht je geen tijd hebben om naar de kathedraal te gaan en naar het Mariabeeld te klimmen, dan moet je sowieso de Saint-Michel D’Aiguilhe bekijken. Dit kerkje is namelijk één van de meest bijzondere die je in Frankrijk kan vinden. Om het in de termen van de Groene Reisgids te zeggen; dit kerkje is de reis waard.

Het kerkje Saint-Michel D’Aiguilhe in Le Puy en Velay staat midden in de stad op een 80 meter hoge vulkanische rots.

Officieel ligt de Saint-Michel D’Aiguilhe niet eens in Le Puy, maar in het dorpje Aiguilhe dat vroeger net buiten de muren van de stad lag en aangezien het een eigen naambord heeft ga ik er maar van uit dat het nog steeds een apart plaatsje is. In dit deel van Frankrijk doen ze blijkbaar niet aan gemeentelijke herindeling.

Vulkaanrots

Het kerkje ligt op een vijfentachtig meter hoge vulkanische schoorsteen. Bij het zien van deze schoorstenen vraag je direct af hoe dat zo gekomen is. Vreemd genoeg is deze ontstaan onder de zeebodem want lang geleden lag dit gedeelte van Frankrijk onder water. In dit water leefden allerlei beestjes die na hun dood naar de bodem afzonken waar alleen het kalkskelet na verloop van tijd overbleef. De honderden miljarden beesten die gedurende miljoen jaren afzonken vormden langzaam een dikke laag kalksteen. Onder de zee waar Le Puy nu ligt lag echter een actieve vulkaan waarvan de lava een weg naar boven zocht. Door de kalkstenen laag had het geen vrij spel en zo werden de schoorstenen gevormd. Toen de vallei weer droog viel werd de laag kalksteen langzaam maar zeker door regenwater weggesleten en bleven alleen de schoorstenen staan.

De dom in Aken, de middelste koepel, is het bekendste Karolingische bouwwerk. Hier staat ook de troon van Karel de Grote.

In de tiende eeuw vonden ze dit een goede plek om een kerkje te bouwen. Dat was niet echt een origineel plan want op de rots zijn resten van een hunebed gevonden, net als op de plek van de kathedraal werden hier al gebeden tot de opperwezens.

In de achtste eeuw was West-Europa veroverd door de Karel de Grote die zich tijdens de kerst van 800 als keizer liet kronen. Zijn idee was om als keizer Europa weer één te maken zoals het was tijdens het Romeinse Rijk. Om zijn macht luister bij te zetten startte hij een uitgebreid bouwprogramma, van met name kerken, waarbij werd gekeken naar de bouwkunst van het Romeinse Rijk. Denk daarbij niet aan de tempels zoals we die kennen van Asterix en Obelix, want die zijn niet christelijk, maar aan de gebouwen uit de laatste periode van het Rijk zoals de kerken in Ravenna en Constantinopel. Het Rijk van Karel de Grote viel halverwege de negende eeuw uit elkaar, maar de bouwkunst bleef tot de elfde eeuw populair.

Het bekendste voorbeeld van de Karolingische bouwkunst is de paltskapel in Aken, toen het grootste gebouw van West-Europa. En wie daar ooit geweest is weet dat het best een aardig ding is, maar niet echt heel groot. De kathedralen uit de elfde eeuw en later zijn een stuk groter. Het zegt iets over de staat van de samenlevingen in de achtste eeuw; er woonden eenvoudigweg maar weinig mensen in dit deel van de wereld. Karolingische kerken zijn ook uiterst schaars en ook in Frankrijk zijn er maar weinig.

Het kerkje op de rots is alleen te bereiken via een trap met 268 treden.

In Le Puy staat er dus één en op een bijzondere plek. De voet van de rots is makkelijk te bereiken en er is een kleine parkeerplaats vlakbij de ingang. Is deze vol dan kan je de auto kwijt op de grote parkeerplaats die iets verder is, maar nog altijd op loopafstand. De kerk is alleen via een trap bereikbaar en de ingang tot deze ligt een beetje verscholen tussen de huizen. De toegang heeft een kassa, een kleine souvenirwinkel en nog een klein museum.

Na het betalen van een paar euro begint de klim. De trap slingert zich langs de noord-oostkant van de berg en is van het type redelijk steil met ongelijke treden. Het is dus goed kijken waar je je voeten neerzet want je wilt hier niet vallen. Het is best een klim maar gelukkig zijn ook hier wat rustplaatsen. De kunst is niemand te laten merken dat je buiten adem bent en te doen alsof je even van het uitzicht wilt genieten, iets dat bij een temperatuur boven de dertig graden best moeilijk is.

Na de klim kom je op een soort van pleintje waar je keuze kan maken om langs een smal maar veilig pad om de kerk te lopen en genieten van het uitzicht of de kerk in te gaan. Het portaal van de kerk is gebouwd met dezelfde soort stenen als de kathedraal en stamt uit de twaalfde eeuw. Het is in zeer goede conditie en is versiert met geometrische figuren en strook mozaïek van rode, witte en zwarte stenen. Dit doet sterk denken aan de islamistische architectuur uit Spanje.

De voorgevel van het kerkje op de rots is uit de twaalfde eeuw en heeft een interessante versiering met duidelijke invloed van de islamistische architectuur.

Het timpaan boven de deur heeft de drie halve bogen en dat had ik nog nooit gezien bij een Franse kerk, meestal is het gewoon één boog. De drie bogen hebben elk hun eigen beeldengroep en hebben als thema Genesis en Openbaring. De centrale groep laat het Lams God (AGNUS DEI) zien. De beeldengroepen zijn versiert met wijnranken en wie goed kijkt ontdekt hier grappige mannetjes en vogeltjes. Helemaal onderaan zien je twee zeemeerminnen, één met een vissenstaart en één met staart van een slang. Niet echt Bijbelse figuren maar ze verwijzen naar de zielen die zijn gestorven op land en op zee.

Interieur

Eenmaal binnen moet je eerst weer een trap op, dit keer een korte, en kom je in een nogal donkere ruimte. Je doet er verstandig aan om even je ogen te laten wennen aan het donker want de vloer is nogal onregelmatig. Zijn je ogen eenmaal gewend dan ontdek je een bijzonder sfeervolle ruimte met kleine ramen waarvan sommige duidelijk modern zijn. De plattegrond lijkt helemaal niet op een kerk en heeft tal van kleine ruimte en nissen. Dit heeft te maken met de ruimte die de bouwers bovenop de rots ter beschikking hadden.

Het oudste gedeelte van het kerkje is duidelijk te herkennen aan zijn vierkante bouw. De zuilen op de voorgrond horen net als de voorgevelbij de uitbreiding uit de twaalfde eeuw

Wie goed kijkt ziet dat de kerk in twee delen is gebouwd. Het oudste gedeelte uit de tiende eeuw heeft een vierkant grondplan en een redelijk hoog plafond dat is versiert door fresco's uit dezelfde tijd. Deze zijn niet in hele goede conditie, maar er is nog genoeg te zien om te ontdekken wat ze voorstellen en hebben wonderbaarlijk genoeg nog prachtige kleuren. In de twaalfde eeuw is de kerk uitgebreid met een rond schip dat niet helemaal recht staat staat ten opzichte van het oude gedeelte. Het dak wordt gedragen door mooi slanke zuilen waarvan de kapitelen mooi zijn versiert met bladeren- en dierenmotieven.

Wij zijn hier twee keer in het hoogseizoen geweest, twee keer midden op de dag en twee keer waren we alleen in het kleine kerkje. Het is niet te geloven dat zo'n bijzondere plek nauwelijks wordt bezocht en ik zou bijna denken dat niet lang zo kan blijven. Dat geldt eigenlijk voor heel Le Puy en Velay want deze interessante, mooi en unieke stad verdient eigenlijk meer aandacht. Aan de andere kant is het wel lekker rustig zo.

Dijon: De stad der hertogen ****

August 7, 2015, 10:00 am

≪ Previous: Le Puy en Velay: Pelgrims, vulkanen en kerken *****

$

0

0

Dijon is de hoofdstad van Bourgondië en ligt halverwege Parijs en Lyon aan de snelweg naar het zuiden. De stad heeft tegenwoordig een bruisend centrum met prachtige kerken, huizen en musea. Daarnaast is Dijon natuurlijk één van de culinaire centra van Frankrijk en kan je hier heerlijk eten. Dit alles maakt de Bourgondische hoofdstad een goede stopplaats op weg naar het zuiden, maar het is ook interessant genoeg als startpunt voor een weekje Bourgondië.

Het plein voor het paleis van de Hertogen

De hertogen van Bourgondië waren in de veertiende en vijftiende eeuw één van de machtigste mannen in West-Europa en wie nu door Bourgondië reist komt veel tegen van dit roemruchtige verleden. En niet alleen in vorm van oude gebouwen. Er is geen gehucht of je loopt wel tegen een restaurant of herberg aan met de naam ‘Ducs de Bourgogne’. Kennelijk werken de adellijke titels nog altijd goed als marketing voor de plaatselijke horeca.

Mosterd

Wie de ‘Ducs’ echt wil leren kennen moet naar Dijon. Je weet wel die stad die je na een uur of zeven tegenkomt op weg naar het zuiden. Nog een uurtje of twee en dan ben je in Lyon waarna de Middellandse Zee in zicht komt. Verder ken je Dijon natuurlijk van de mosterd. Fransen eten alleen mosterd uit Dijon en het is dan zo’n beetje de enige mosterd die je in Frankrijk kan kopen. Leuk is een Fransman onze Zaanse mosterd te laten proeven. Wij nemen altijd een potje mee voor de eigenaar van de gîte die we huren. Ze staan eerst versteld dat het legaal is om in een andere plaats mosterd te maken en zijn daarna zeer verrast door het smaak van ons Zaans goedje.

Dijon is voor Franse begrippen niet zo heel erg oud. De eerste nederzetting op de oever van de rivier Ouche ontstaat in de derde eeuw naast een Romeinse legerplaats. De plek is goed gekozen want het ligt op de Romeinse herenweg tussen Lyon en Trier. Dit was een drukke weg waarover veel goederen werden vervoerd waardoor de plaats wat later Dijon zou worden al snel begon te groeien. Bij het schrijven van dit stukje heb ik gekeken naar de site OmnesViae: Romeinse Routeplanner. Op deze site kan je heel goed het Romeinse wegennet bekijken en het is opvallend hoe dat precies de huidige autoroute de oude Romeinse wegen volgen.

In de Middeleeuwen raakt Dijon eerst in verval maar in de twaalfde eeuw kent het een nieuwe bloeiperiode. In 1137 legt een grote brand de stad compleet in as. De Bourgondiërs gaan niet bij de pakken neerzitten maar steken hun handen flink uit de mouwen. De boel wordt weer opgebouwd en krijgt nieuwe grotere stadswallen waardoor het klooster Saint Bénigne in de stad komt te liggen. De kerk van deze abdij is nu de kathedraal waarvan het ronde plattegrond bijzonder is. Deze is een aantal malen herbouwd en tijdens de Franse Revolutie compleet leeggeroofd. In de negentiende eeuw is hij weer opgebouwd tot het indrukwekkende gebouw zoals het nu staat. Binnen is het somber en is er weinig te zien al is de Romaanse crypte historisch interessant. Deze moet je dus zeker even gaan bekijken als in de kerk bent.

Église Notre Dame

Naast de kathedraal staat er in Dijon ook de Église Notre Dame. Deze kerk is een prachtig voorbeeld van de Bourgondische Gotiek. Omdat in de dertiende eeuw de ruimte in de stad schaars was is de plattegrond klein is en moesten de bouwers technische hoogstandjes gebruiken. De voorgevel is hoog en heeft twee lagen van bogen. De waterspuwers onder de eerste bogenrij zijn opvallend en de huidige zijn er in de negentiende eeuw geplaatst. Oorspronkelijk zaten er andere maar die vielen er al snel vanaf waarbij één inwoner van Dijon het leven liet waarna werd besloten op de spuwers te verwijderen.

Jacquemart-uurwerk

De voorgevel heeft twee siertorentjes waarvan de rechter een uurwerk bevat met een bijzondere geschiedenis. Het Jacquemart-uurwerk komt oorspronkelijk uit Vlaanderen waar in de veertiende eeuw een opstand werd neergeslagen door Filips de Stoute. Het omvat een mannetje dat elke uur op een klok slaat. Het werd direct een hit en de inwoners van Dijon raakten bijzonder gesteld op het uurwerk. In zeventiende eeuw kreeg het eenzame mannetje een vrouwtje waarna in 1715 het gezin werd uitgebreid met een dochter. Aan het einde van de negentiende eeuw kwam daar nog een zoon bij en was het gezin compleet.

De binnenkant van de kerk is al even mooi als de buitenkant. Een deel van de ramen stammen uit de dertiende eeuw en er zijn muurschilderingen uit de vijftiende eeuw. Tot slot is er nog een houten Mariabeeld uit elfde eeuw en dat als één van de oudste van Frankrijk geldt.

Naast de religieuze gebouwen is Dijon natuurlijk bekend van zijn hertogen. Deze adellijke heren waren aan het einde van Middeleeuwen één van de machtigste mannen van West-Europa. Door een uitgekiende politiek van oorlog, huwelijken en verdragen hadden de hertogen van Bourgondië een uitgebreid gebied bij elkaar gescharreld waaronder ook Vlaanderen, Picardië en grote delen van de Nederlanden behoorde. Het gebied was niet alleen groot, het was voor die tijd dichtbevolkt, omvatte een aantal grote handelssteden en daardoor bijzonder rijk. 

Rijk en machtig zijn is natuurlijk leuk, maar het maakt je nog geen koning. Om dit toch te worden hebben de hertogen eerst geprobeerd koning van Frankrijk worden. Toen dat niet lukte is een poging gewaagd om een eigen rijk te stichtte tussen het Heilige Roomse Rijk en Frankrijk in. Met enige moeite zou je dit een revival van het Karolingische Middenrijk kunnen noemen. Maar helaas voor Bourgondië is dit ook niet gelukt. Het rijk viel aan het begin van de Renaissance uit elkaar omdat de macht van de koning van Frankrijk langzaam maar zeker groter werd en omdat het rijk uiteindelijk gewoon geen eenheid was.

Paleis van de hertogen

Het rijke verleden van Bourgondië is terug te zien in Dijon. De stad heeft een aantal zeer mooie gebouwen waar het paleis van de hertogen het grootst en het mooist is. Eigenlijk is het paleis een complex van een aantal gebouwen die nu verschillende functies kennen. Zo functioneert het linkerdeel van het gebouw als gemeentehuis en herbergt het tevens het Office du Tourisme en het prachtige Musée des Beaux-Arts, één van de grootste musea van Frankrijk.

Dit museum herbergt niet alleen de prachtige vertrekken die ook door de hertogen werden gebruikt om te wonen en te regeren, maar tevens een zeer goede collectie Europese kunst. Van Italiaanse primitieven tot Picasso en Karel Appel, je vindt het hier allemaal. Het pronkstuk is de Salle de Gardes, de oude ontvangstzaal van de hertogen in late gotische stijl met twee imposante praalgraven van onder andere Filips de Stoute. Al dit moois wordt alleen maar mooier als je hoort dat de toegang tot museum gratis is. Je hoeft er dus geen uren voor uit te trekken, je kan er ook even binnen wandelen voor een uurtje terwijl de rest van de familie liever gaat winkelen.

Naast deze culturele zaken heeft Dijon een bijzonder aardig centrum. De stad stond in Frankrijk lang bekend als een slaperige provinciestad, maar er is de afgelopen jaren hard gewerkt om van dat imago af te komen, en dat is best goed gelukt. Het centrum is gezellig en heeft redelijk mooie winkels, al heb ik van dat laatste niet zo heel veel verstand.

Dankzij de aanwezigheid van een universiteit en de daarbij behorende studenten hangt er in de buurt rondom de Place du Bareuzai een bijzonder gezellige sfeer. Je kan hier ook goed eten, want naast kunst en cultuur is Dijon natuurlijk ook een stad van de gastronomie.

Of Dijon interessant genoeg is voor een aparte stedentrip? Ik zou mij er zeker een paar dagen kunnen vermaken maar voor een lang weekend is het mogelijk wat ver. In combinatie met een paar dagen Beaune, Auxerre, Autun, de wijngebieden of de natuur van de Morvan, heb je een uitstekend plan voor een heerlijke week.

De ligging van Dijon is tevens geknipt om een langere stop tijdens een reis naar het zuiden. Of nog beter, de reis terug naar huis. Boek twee of drie nachten in een leuke chambre d'hotes op weg terug naar Nederland naar huis en je hebt een heerlijk toetje van je vakantie.